Isang Pormal na Doktrina ang Inilabas
Nang ang kontrobersya tungkol sa usapin ng Trinidad ay pumutok noong 318 sa pagitan ng dalawang kura ng simbahan mula sa Alehandriya - si Arius, ang dyakono, at Alejandro, ang kanyang obispo - si Emperador Constantino ay nanghimasok sa usapin.
Bagamat ang Kristiyanong doktrina ay isang ganap na misteryo sa kanya, nalalaman niyang ang nagkakaisang simbahan ay kinakailangan para sa isang matatag na kaharian. Nang ang negosasyon ay nabigong malutas ang alitan, si Constantino ay nagpatawag para sa unang ekumenikong konseho sa kasaysayan ng Simbahan upang agarang ayusin ang usapin at matapos na.
Anim na linggo matapos ang unang pagtitipon ng 300 na mga obispo sa Nicea noong 325, ang doktrina ng Trinidad ay nabuo. Ang Diyos ng mga Kristiyano ay itinuring na ngayon bilang mayroong tatlong mga diwa, o kalikasan, sa anyo ng Ama, Anak, at Banal na Espiritu.
Ang Simbahan ay Nanindigan
Ang usapin ay malayo pa sa kaayusan, gayunpaman, sa kabila ng malaking pag-asa para dito sa bahagi ni Constantino. Si Arius at ang bagong obispo ng Alehandriya, isang lalaki na nagngangalang Atanasio, ay nagsimulang makipagtalo tungkol sa usapin kahit na ang Kredong Niseno ay nalagdaan na; Ang "Arianismo" ay naging isang kilalang katawagan mula sa mga oras na yaon at sa mga sumunod pa para sa sinumang hindi tumanggap sa doktrina ng Trinidad.
Noon lang 451, sa Konseho ng Calcedon na, sa pagsang-ayon ng Papa, ang Niseno/Constantinoplang Kredo ay itinakda bilang may kapangyarihan. Ang debate sa usaping ito ay hindi na pinahintulutan; ang mangusap laban sa Trinidad ay itinuturing na ngayong kalapastangan, at para dito ay may matinding kaparusahan na pagpuputol-putulin ang katawan hanggang mamatay. Ang mga Kristiyano ay nakatuon ngayon sa mga kapwa Kristiyano, sa pamiminsala at pagpatay sa libu-libo dahil sa pagkakaiba ng opinyon.
Ang Debate ay Nagpatuloy
Ang brutal na mga parusa at kahit kamatayan ay hindi nagpahinto sa kontrobersya sa doktrina ng Trinidad, gayunpaman, at ang nasabing kontrobersya ay nagpapatuloy hanggang sa kasalukuyan.
Ang karamihan ng mga Kristiyano, kapag hiningian ng paliwanag sa pangunahing doktrinang ito ng kanilang pananampalataya, ay walang mai-alok o masabi ng higit pa sa "Naniniwala ako dito dahil sinabi sa akin na gawin ito." Ito ay ipinapaliwanag bilang "misteryo" - kahit sinasabi ng Bibliya sa 1 Corinto 14:33 na:
"... Ang Diyos ay hindi ang may akda ng kalituhan ..."
Ang Unitaryong (may iisang Diyos) denominasyon ng Kristiyanismo ay pinanatiling buhay ang mga turo ni Arius na nagsasabi na ang Diyos ay iisa; hindi sila naniniwala sa Trinidad. Dahil dito, ang pangunahing mga Kristiyano ay kinamumuhian sila, at ang Pambansang Konseho ng mga Simbahan ay tumanggi sa pagtanggap sa kanila. Sa Unitaryanismo, ang pag-asa ay pinanatiling buhay na ang mga Kristiyano balang araw ay magbabalik sa mga pangangaral ni Hesus:
"... Sa Panginoon mong Diyos sasamba ka, at siya lamang ang iyong paglilingkuran." (Lucas 4:8)
Ang Islam at ang Usapin ng Trinidad
Habang ang Kristiyanismo ay maaaring may suliranin sa pagtukoy sa diwa ng Diyos, hindi ganito ang usapin sa Islam:
"Sila ang lapastangan na nagsasabi: Ang Diyos ay isa sa Trinidad, sapagkat walang diyos kundi ang Nag-iisang Diyos" (Quran 5:73)
Karapat-dapat pansining sa Arabikong wikang Bibliya ay ginagamit ang pangalang "Allah" bilang pangalan ng Diyos.
Si Suzanne Haneef, sa kanyang aklat na What Everyone Should Know About Islam and Muslims (Aklatan ng Islam, 1985), ay tinukoy ang usapin ng tila tuwiran nang kanyang sinabi:
“Ngunit ang Diyos ay hindi tulad ng isang kakanin (pie) o mansanas na maaaring hatiin sa tatlong katlo na mag-aanyong isang buo; kung ang Diyos ay tatlong persona o nagtataglay ng tatlong bahagi, Siya ay tiyak na hindi ang Iisa, Natatangi, Di-nakikitang Umiiral na Siya ngang Diyos at kung saan sinasabing pinaniniwalaan ng Kristiyanismo."[2] at ang pagsamba kay Hesus at sa kanyang ina na si Maria (ang Quran 5: 116)
MGA TALABABA:
- What Everyone Should Know About Islam and Muslims (Aklatan ng Islam, 1985) (pp. 183-184)
- "O mga Angkan ng Kasulatan, huwag kayong gumawa ng kalabisan sa inyong relihiyon o magsabi ng anumang tungkol sa Diyos maliban sa katotohanan. Ang Mesiyas, si Hesus, na anak ni Maria, ay isang Sugo ng Diyos at Kanyang salita na Kanyang iginawad kay Maria at isang kaluluwa [na nilikha sa pag-uutos] mula sa Kanya. Kaya maniwala kayo sa Diyos at sa Kanyang mga Sugo. Huwag kayong magsabing: 'Tatlo'; magsitigil kayo—ito ay higit na makabubuti para sa inyo. Katotohanan ang Diyos ay tanging isang Diyos, Luwalhati sa Kanya na Kataas-taasan sa pagkakaroon ng anak. Sa Kanya ang pagmamay-ari ng anumang nasa mga kalangitan at anumang nasa kalupaan. At ang Diyos sapat na bilang Tagapangasiwa para sa lahat ng mga pangyayari."
- "At [alalahanin ang Araw na] kapag ang Diyos ay magsasabi, O, Hesus, anak ni Maria, ikaw ba ay nagsabi sa mga tao, ‘Ituring ninyo ako at ang aking ina bilang mga diyos bukod sa Diyos?’ Siya ay magsasabi: “Luwalhati sa Iyo! Hindi marapat para sa akin ang magsabi ng anumang wala akong karapatan. Kung ito man ay aking nasabi, Iyo itong mababatid. Batid Mo ang anumang nasa aking kalooban, samantalang hindi ko nababatid ang anumang nasa Iyong Kalooban. Katotohanan, Ikaw ang Maalam sa mga di-nakikita."
